Eργοδότης : ΟΚΤΑΝΑ Α.Ε.
Ετος μελέτης: 2024

1ος Επιστημονικός συνεργάτης: Βασίλειος Βαρουξάκης, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
2ος Επιστημονικός συνεργάτης: Bασίλειος Τσιτσίας, Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός Πανεπιστημίου Πατρών.

Από την ανάδοχο εταιρεία ΟΚΤΑΝΑ Α.Ε., βάσει συμβάσεως με το Υπουργείο Πολιτισμού, εκτελούνται εργασίες αποκατάστασης του Κάστρου της Νεραντζιάς, εντός της πόλης της Κω. Στα πλαίσια αυτά, ο Ανάδοχος και σε συνεννόηση με την Δ/νση Αναστήλωσης Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Μνημείων αναλαμβάνει την εκτέλεση πρόσθετου εργολαβικού αντικειμένου που αφορά την αποκατάσταση και της πεζογέφυρας που οδηγεί στην κεντρική είσοδο του Κάστρου της Νερατζιάς, περνώντας άνωθεν της κεντρικής παραλιακής οδού της Ακτής Κουντουριώτου. Λαμβάνεται υπ’ όψιν η υπόδειξη της Ελέγχουσας Υπηρεσίας σχετικά με το τελικό τμήμα της γεφύρωσης που φέρει πλάκα και δοκούς οπλισμένου σκυροδέματος, να καθαιρεθεί και να κατασκευαστεί εκ νέου με μεταλλική κατασκευή.
Στο σύνολό της, η πεζογέφυρα πρόκειται για σύνθετη κατασκευή που συνδέει, περνώντας πάνω από την κεντρική παραλιακή οδό της Ακτής Κουντουριώτου, την υπερυψωμένη περιοχή της πλατείας του πλατάνου του Ιπποκράτη έξω από το Τζαμί της Λότζιας (Τζαμί Γαζή Χασάν Πασά), με το Κάστρο και αποτελείται από τρεις διαφορετικής αρχιτεκτονικής κατασκευές :
α) το κυρίως τμήμα της λίθινης γέφυρας, που φέρει δύο τοξωτά ανοίγματα με ένα ενδιάμεσο μεσόβαθρο,
β) το λίθινο μεσόβαθρο στην βόρεια απόληξη του κυρίως τμήματος, με διαφορετική γεωμετρία από αυτό (σε πλάτος και ύψος) και
γ) το βορειότερο τελικό τμήμα γεφύρωσης με την κεντρική είσοδο του Κάστρου, μέσω φορέα από πλάκα και δοκούς οπλισμένου σκυροδέματος, που φέρουν ξύλινα στηθαία.
Το συνολικό μήκος και των τριών τμημάτων της γέφυρας φθάνει τα ~ 35.40 m, το δε μέγιστο μικτό πλάτος τα ~ 3,70 m.
Τμήμα Λίθινης Τοξωτής Γέφυρας Δύο Ανοιγμάτων

Το τμήμα αυτό της πεζογέφυρας φέρει συνολικό μήκος ~ 26.63 μ. Αποτελείται δομικά από τον ανατολικό και τον δυτικό τοίχο, που ενώνονται μεταξύ τους με δύο τοξωτές καμάρες, την βόρεια και την νότια. Οι καμάρες αυτές εδράζονται σε ενιαίο μεσόβαθρο. Από την τεχνοτροπία κατασκευής τους, συνάγεται ότι οι καμάρες κατασκευάστηκαν όχι ταυτόχρονα αλλά σε διαφορετική χρονική περίοδο.
Τμήμα Λίθινου Μεσόβαθρου

Το λίθινο μεσόβαθρο, δεν είναι δομημένο με ισόδομη ή έστω ψευδοισόδομη λιθοδομή (πλην της περιοχής που στηρίζεται η πλάκα σκυροδέματος) και οι λίθοι είναι στην πλειοψηφία τους ακανόνιστοι. Τα δύο στηθαία που φέρει απολήγουν σε ενιαία στάθμη και συγκεκριμένα στην στάθμη +14.23. Τόσο στη δυτική όψη του όσο και ιδιαίτερα στην ανατολική, διακρίνονται ίχνη από εγκάρσιους τοίχους και τοξωτό τμήμα, που πιθανά δηλώνουν ύπαρξη πρόσθετου ανοίγματος το οποίο όμως κλείστηκε κάποια στιγμή για άγνωστο λόγο. Ενδεχομένως το μεσόβαθρο να εξυπηρετούσε αρχικά την ανάγκη γεφύρωσης με το Κάστρο, δεδομένου ότι στην εξωτερική παρειά της βάσης των μεγάλων τοίχων περιτοίχισης του Κάστρου εκτιμάται ότι υπήρχε τάφρος. Εντός των εσωτερικών τμημάτων που σχηματίζονται μεταξύ των περιμετρικών και των εγκάρσιων τοίχων, έχει υπάρξει πλήρωση με υλικό, το οποίο και φέρει μικρούς ακανόνιστους λίθους, όπως τουλάχιστον αυτοί καθίστανται ορατοί μέσω οπτικής παρατήρησης από την εσωτερική απόληξη των τεσσάρων σκαλότρυπων που υπάρχουν στην δυτική πλευρά του οικοδομήματος.
Στην ανώτατη απόληξη του γεμίσματος έχει κατασκευαστεί το βοτσαλωτό επίπεδο του καταστρώματος της πεζογέφυρας. Το δάπεδο αυτό φέρει δύο κυρτώσεις ακριβώς στην περιοχή των γεμισμάτων, εκατέρωθεν του ενός εκ των δύο εγκάρσιων τοίχων, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το υλικό πληρώσεως έχει υποστεί τοπικές καθιζήσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω από τον εσωτερικό εγκάρσιο τοίχο, το οδόστρωμα της πεζογέφυρας δεν φέρει καμία ορατή υποχώρηση.

Τμήμα Γεφύρωσης με Πλάκα και Δοκούς από Οπλισμένο Σκυρόδεμα

Η βορειότερη κατασκευή που συνδέει το λίθινο μεσόβαθρο με την είσοδο του Κάστρου, είναι πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος, εδραζόμενη πάνω σε δύο δοκούς οι οποίες στηρίζονται αρθρωτά τόσο επί του λίθινου μεσόβαθρου όσο και επί της εισόδου του Κάστρου. Σε κάτοψη, το σχήμα που φέρει είναι παράγωνο και αυτό κρίνεται ότι έγινε σκοπίμως, προκειμένου να υπάρχει ομαλή μετάβαση (κατά την διέλευση) του ωφέλιμου πλάτους του μεσόβαθρου προς το στενότερο πλάτος της κεντρικής εισόδου του Κάστρου. Με πλάτος που κυμαίνεται από 2.71 έως 2.18 μ. και μέσο μήκος 4.69 m., το τρίτο τμήμα της πεζογέφυρας θεωρείται και το μικρότερο.
Λόγω της εγγύτητας στην θάλασσα, των καιρικών συνθηκών, αλλά πιθανά και από (προβληματική) σύνθεση σκυροδέματος (πιθανή χρήση θαλασσινού νερού), το σκυρόδεμα έχει διαβρωθεί ανεπανόρθωτα και οι διατομές του σιδηρού οπλισμού έχουν απομειωθεί σε βαθμό μη επισκευάσιμο και για αυτό έχει ήδη υποστυλωθεί υποτυπωδώς και προσωρινά με πλαίσια βαρέως τύπου και ξύλινες δοκίδες (λατάκια). Η διάβρωση δε του κάτω οπλισμού των δοκών καθώς και των συνδετήρων αυτών είναι σε τόσο μεγάλο βαθμό, που κρίνεται απολύτως επικίνδυνη η χρήση της γέφυρας αυτής, ακόμα και όπως είναι υποστυλωμένη, ιδιαίτερα για χώρο τέτοιου ενδιαφέροντος και τουριστικής κίνησης.
Προτεινόμενες Επεμβάσεις
Οι προτεινόμενες στατικές επεμβάσεις σέβονται τον υπάρχοντα χαρακτήρα και την φυσιογνωμία της πεζογέφυρας και δεν επιχειρούν να αλλοιώσουν τα στοιχεία αυτά. Στοχεύουν :
Α) στο να διατηρηθούν όσα περισσότερα αυθεντικά υλικά τεκμήρια της πεζογέφυρας γίνεται, τα οποία και μπορούν να αναδειχθούν, διότι κάτι τέτοιο είναι επιτρεπτό από τον βαθμό φθοράς τους.
Β) στο να αποκατασταθεί στατικά συνολικά όλη η πεζογέφυρα και στα τρία τμήματά της.
Ωστόσο, οι επεμβάσεις προβαίνουν αναγκαστικά στη εφαρμογή νέων ενισχυτικών υλικών (π.χ. νέων κονιαμάτων δόμησης και ενεμάτων δομικής ενίσχυσης των τοίχων, εγκάρσιων μεταλλικών ελκυστήρων κτλ.) .
Ειδικά για το τμήμα γεφύρωσης, προβλέπεται να κατασκευαστεί νέα μεταλλική πεζογέφυρα σε αντικατάσταση του υπό καθαίρεση-κατεδάφιση φορέα οπλισμένου σκυροδέματος, σύμφωνα με υπόδειξη της Ελέγχουσας Υπηρεσίας. Για το δάπεδο-επιφάνεια κυκλοφορίας της μεταλλικής πεζογέφυρας, προβλέπεται η τοποθέτηση διάτρητων γραδελάδων, με χρήση στοιχείων γραδελάδας, με πρόβλεψη πυκνού βρόγχου (για τακούνια) και επαρκών προδιαγραφών κυκλοφορίας. Στατικά, ως διάταξη φορέα, επελέγη η λύση της διάταξης πολλαπλών παράλληλων (τεσσάρων) αμφιέριστων κύριων δοκών, ώστε να επιτευχθεί το μικρότερο δυνατό συνολικό ύψος του νέου μεταλλικού φέροντος οργανισμού, για την (αρχιτεκτονική) επίτευξη του μέγιστου δυνατού ελευθέρου ύψους κυκλοφορίας κάτω από τη νέα πεζογέφυρα.